تحلیل اثربخشی تشکل‌های محلی بر توسعه کالبدی – فضایی نواحی روستایی کوهستانی – جنگلی شهرستان بابل

نویسندگان

  • وحید ریاحی دانشیار گروه جغرافیا انسانی، دانشگاه خوارزمی
چکیده مقاله:

کارشناسان توسعه با بررسی نقش­آفرینی دولت، بازار و جامعه مدنی در جریان توسعه، نقش دولت و بازار را در بسیاری از موارد ناموفق دانسته و نوبت را به جامعه مدنی داده­اند تا نقش مردم و نهادهای محلی در توسعه آزموده شود. از این­رو، تقویت سازمان­ها و تشکل­های اجتماع­محور در تحقق توسعه مشارکتی مهم تلقی شده است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف شناخت ابعاد اثربخشی انجمن­های اعتبار و پس­انداز بر توسعه فضایی – کالبدیِ سکونتگاه­های روستایی، 30 نفر از اعضای این انجمن­ها را به شیوه گلوله برفی انتخاب و در طی مصاحبه نیمه­ساختاریافته و مشاهده مستقیم داده­های مورد نظر را گردآوری نموده است و آنها را به شیوۀ تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرائی تجزیه و تحلیل شده­اند. داده­های تحقیق شامل متن مصاحبه­ها، به صورت واحدهای معنی تقسیم و سپس با فشرده­سازی خلاصه شده­اند. در نهایت با شیوۀ استقرائی طبقات فرعی استخراج و مضمون­های اصلی از آنها انتزاع شده­اند. تحلیل یافته­ها نشان می­دهد که انجمن­ها از منظر کالبدی بر سرمایه­های فیزیکی (مسکن، ارتباطات، تأسیسات روستایی) و سرمایه­های طبیعی (حفظ محیط­زیست، منابع آب، تنوع دام، مالکیت اراضی) سکونتگاه­های روستایی و از منظر فضایی بر جریان آگاهی، جمعیت و پول سکونتگاه­های روستایی تأثیرگذار بوده است. در مجموع نتایج نشان می­دهد که این انجمن­ها هرچند ماهیتاً یک تشکل اجتماعی – اقتصادی­اند؛ اما نمی­توان از وجه فضایی – کالبدی آنها غافل بود. به نظر می­رسد در صورت توانمندسازی­ این انجمن­ها و استفاده از آنها حل مشکلات روستاها مفیدتر و سریع­تر قابل حصول خواهد بود. همچنین، به پژوهشگران علاقه­مند به مطالعه چنین تشکل­هایی پیشنهاد می­گردد با توجه ماهیت بومی و نداشتن (یا حداقل کم) مشابه­های بیرونی اتخاذ رویکرد کیفی می­تواند در این مسیر نتایج مفیدتری را در پی داشته باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل کالبدی– فضایی نواحی شهری بر اساس شاخص‌های رشد هوشمند شهری (مطالعه موردی: شهر بابل)

      امروزه شهرهای بسیاری در سطح جهان وجود دارند که در اثر رشد پراکنده، منابع طبیعی و فضاهای باز و سبز خود را مورد بهره‌برداری نادرست قرار داده‌اند. یکی از راه های مقابله با چنین رشد نابسامانی در دنیا، بهره‌گیری از الگوی « رشد هوشمند» در تهیه طرح های توسعه شهر است. در این راستا، در تحقیق پیش رو به تحلیل کالبدی- فضایی شاخص‌های رشد هوشمند شهری در نواحی شهر بابل و عوامل موثر بر آن از طریق 8 شاخص ...

متن کامل

تحلیل فضایی پایداری کالبدی سکونتگاهای روستایی (مطالعه موردی شهرستان مهدیشهر)

امروزه باتوجه به اهمیت همه جانبه که پایداری به عنوان پارادایم حاکم در موضوع توسعه بدست آورده، پرداختن به توسعه پایدار کالبدی روستایی کاری در خور ویژه است. عواملی همچون ارتفاع، شیب، ساختار زمین شناسی، گسل، منابع آب، خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی، راههای دسترسی، فاصله سکونتگاهها و غیره، بسترهای بسیارمناسبی برای پایداری کالبدی بشمار می آید و نقش موثرتری نسبت به سایر عوامل دارند، پایداری روستایی ب...

متن کامل

تحلیل فضایی ساختار کالبدی مساکن روستایی در شهرستان زنجان

      سکونتگاه­های روستایی پدیده های فضایی- مکانی می باشند که حاصل روابط متقابل انسان ها با یکدیگر و با محیط هستند. کالبد و مسکن روستایی بستر فعالیت انسان و پاسخی به نیازهای انسانی است و دخالت در آن نیازمند شناخت تمام عوامل مؤثر در شکل گیری و ویژگی های طراحی و ساخت آنهاست. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به ارزیابی و سنجش ساختار مسکن روستایی در روستاهای واقع در شهرستان زنجان می پردازد. برای گردآ...

متن کامل

بررسی و تحلیل فضایی تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی از دیدگاه جوامع محلی (مورد: بخش شاهو - شهرستان روانسر)

گردشگری به واسطه تأثیرات مختلفی که بر جوامع، اعم از نقاط شهری و روستایی، بر جای می‌گذارد، در صورت مدیریت بهینه و کارآمد می‌تواند زمینه‌های توسعه و پیشرفت جوامع میزبان را فراهم نماید و در صورت عدم مدیریت و بی توجهی، می‌تواند زمینه‌ساز بروز مسائل و چالش‌های متعدد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در مناطق میزبان باشد. هدف از پژوهش حاضر که از نوع تحقیقات کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته اس...

متن کامل

تحلیل فضایی- کالبدی نواحی شهری بر اساس شاخص‌های رشد هوشمند

افزایش جمعیت در سال‌های اخیر و به دنبال آن گسترش پدیده شهرنشینی، موجب گردیده توسعهشهریو الگوهای مناسب در جهت رشد و توسعه کالبدی شهر، اهمیت ویژه ای یافته که باید در برنامه ریزی‌های آتی مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه جهت ساماندهی سطوح پراکنده شهری، از الگوهای نوین برنامه ریزی شهری از جمله رشد هوشمند استفاده می‌کنند. درحقیقتراهبردرشدهوشمند،سعیدرشکلدهیمجددشهرهاو هدایتآن‌هابهسویاجتماعتوانمندبا دس...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 4  شماره پیاپی 6

صفحات  57- 74

تاریخ انتشار 2017-09-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023